sambucus - Mamutowiec z Brwic

www.youtube.com/watch

Mamutowiec z Brwic to najstarszy Mamutowiec w Polsce.
Urodził się w 1895 roku.
Posadzony przez generała Henninga Tresckow
i żonę Erikę (früher Blankfelde/Neumark).
Warto porównać tylko dwa ponad 100 letnie i wspaniałe okazy Mamutowców nieżyjacego z Glinnej i jedynego z Brwic.

Z OGROMNĄ PRZYJEMNOŚCIĄ I SATYSFAKCJĄ INFORMUJĘ WSZYSTKICH O TYM , ŻE MAMUTOWIEC Z BRWIC I GLINNEJ RODZI PEŁNE NASIONA.
TWIERDZĘ ŻE OKOŁO 100 LETNIE SAMOTNE MAMUTOWCE NAPEWNO RODZĄ PEŁNE NASIONA, A ICH SIŁA KIEŁKOWANIA JEST PORÓWNYWALNA
I WYNOSI DO KILKU PROCENT.

Poniżej gałazka z szyszką i nasionami mamutowca z Brwic

Poniżej zdjęcia z 25 czerwca 2017roku.

Jak wiemy suche lato 1986 zima 1986/1987 oraz jęzor mrozowy wiosną 1987
przyczynił się m.in. do zabicia mamutowca z Glinnej.
Wiosną 1987 roku pojechałem do Brwic
sprawdzić uszkodzenia. Stwierdziłem listwę mrozową na długości kilku metrów
z której wyciekał sok.
Mamutowca z Brwic opieką otoczyli dendrolodzy z Poznania, smarowali
kilkakrotnie ranę specjalną maścią w kolejnych latach.
Drzewo dało radę, ale listwa jest widoczna do dzisiaj
i jest świadectwem walki drzewa o życie.
Będzie ona przyczyną, krótszego życia tego najstarszego drzewa w Polsce.

Dokładnie 14 maja 2011 roku pojechałem do Brwic by móc obcować z tym wyjatkowym drzewem. Oczywiście zebrałem szyszki. Dokładnie 130 sztuk Tutaj dziękuję miejscowym rolnikom opiekującym się tym miejscem Panu Sławkowi i Panu Grzegorzowi.

Skupiska szyszek na obrzeżach korony

Zauważyłem 21szt szyszek oraz nasiona z uszkodzeniami najprawdopodobniej przez smolika znaczonego lub smolika harcyńckiego.
Uszkodzenia szyszek sa na tyle interesujace, gdyz w literaturze nie ma informacji o uszkodzeniach sa informacje o odporności na uszkodzenia

Naliczyłem 32 nasiona (zawierają dużo protein) z dobrze wykształconymi gniazdami nasiennymi (nasiona pełne) z wygryzionymi wierzchołkami i wyjedzonymi nasionami od strony stożka wzrostu. Uszkodzenia natąpiły od zewnętrznej strony szyszek.
Dorodne szyszki złozone są z 38-42 segmentów wydłuzone, jajowarte, twarde charakterystyczne głęboko bruzdowane zakończenia segmetów.

Przedstawię poniżej doświadczeie dla mamutowca z Glinnej

W Glinnej szyszki (60%) róznicowały się na : niedojrzałe jasnobrązowe i miękkie z jasnymi płonnymi nasionami i twarde ciemno brązowe (40%) bardziej kuliste złozone z 32-36 segmentów mniej bruzdowane przez to gładsze,
Zarówno w Glinnej jak i w Brwicach (17 szt) sporadycznie w szyszkach trafiały się nasiona bordowe ich kolor odpowiada zabarwieniu siewek zwłaszcza tych bez chlorofilu.

W tym miejscu podam ważną informację. Cechą odrózniającą kiełkowanie nasion z Brwic i Glinnej jest to, że w Glinej 1/3 siewek kiełkowała tylko zabarwiona antocjanem bez chlorofilu. Siewki bez chlorofilu rozwijały sie prawidłowo, a po pozbyciu się okrywy nasiennej i rozpostarciu liścieni (całe bordowe) , przez brak fotosyntezy siewki w przeciągu kilku dni zamierały! Oczywiście część z nich zamierała jeszcze przed odrzuceniem łupiny nasiennej. Drugą cechą jest to ,że tylko jedna siewka z Glinnej miała 6 liścieni, dwie miały 5 liscieni, reszta 4 i 3 liscienie, trafiła się tez jedna siewka z 2 liścieniami. Istotne jest to, że miałem około 20tyś. nasion do badań i przeważały siewki z 3 liścieniami.
większość szyszek 60% była młodociana jasna z nasionami pustymi jasno zółtymi skrzydełkami. Nasina te przylegały do łusek przyklejone żywicą. Wynikało to z faktu, że zebrałem wszystkie szyszki jako zrzut przed śmiercią drzewa. Tylko nasiona z 40% szyszek tj 400 sztuk nadawały się do wysiania.
W mojej ocenie, a Różnicuje nasiona po liscieniach i tak :

2 - liścienie - bardzo słabe
3 - liscienie - słabe
4 - liścienie - normalne
5 - liscieni - dobre
6 i więcej liścieni - bardzo dobre.

Drzewo w Glinnej rodziło siewki słabe, zaś w Brwicach rodzi dobrej jakości.
Co istotne to właśnie siewki z 6 i 5 liscieniami przetwały kolejne zimy.
Siewki z Brwic mają istotną cechę odrózniającą je od pozostałych mianowicie cechuje je ciemne, głębokie zabarwienie antocjanem.

Szyszki młodociane jasne, miękkie, matka z Glinnej.

Poniżej niedojrzałe białe miękkie szyszki z Glinnej

Poniżej wydłużona brązowa niedojrzała (wąskie łuski) Sz. z Glinnej

Szyszki twarde dojrzałe Glinna-matka.

Zdjęcie historyczne szyszki mamutowca matki z Glinnej.

Zdjęcie historyczne szyszek mamutowca z Glinnej.
Szyszki udostępnił i przechowywał przez kilkadziesiąt lat
przyjaciel historyk i dendrolog dr Marek Leda.

Nasiona z Glinnej

Rozmnażając generatywnie Mamutowca z Glinnej kierowałem się Dziełami Iwana Miczurina i Trofima Łysenki dot. aklimatyzacji roślin tj przystosowaniem do nowych warunków (Miczurin Dzieła, wyd.1948 r., t. I, Łysenko Agrobiologia ,1950) Miczurin stworzył pewną ilość odmian odpornych na warunki klimatyczne w głebi Rosji.

To własnie rola mieszańców z kolejnych pokoleń uprawiana na słabych glebach otwiera szansę dla długiej drogi aklimatyzacji Mamutowców w Polsce.
Jeżeli drzewo danego gatunku wydaje owoce zdolne do kiełkowania na danym terenie to jest możliwość aklimatyzacji.
Zdałem sobie sprawę ,że dysponujemy materiałem genetycznym różnorodnym, który powinien być zachowany i umieszczony w jednym miejscu.

Dla zachowania cech tych drzew hoduję Mamutowce w 2 pokoleniu.

Poniżej opis doświadczenia oceny siły kiełkowania dla mamutowca w Brwicach

Wyłuskałem nasiona około 2500 sztuk i wysiałem wszystkie.

Poniżej przedstawiam kilka kiełkujących nasion Mamutowca z Brwic

Ważna jest wilgotność to ona decyduje o poślizgu jaki jest niezbędny by liscienie wyszły z bielma na światło. Słońce wysusza!

Siewki Brwice

Z 28 czerwca 2011 roku siewka o 6 liścieniach

Proszę zobaczyć siewki z 5 i 6 liscieniami. z 8 czerwca

z 30 czerwca

Podważam swoimi badaniami dane przedstawione w literaturze mówiace o liscieniach Mamutowców olbrzymich.
W trzeciej próbie zaobserwowałem 7 liścieni. Jednak przedział od 3 do 6 jest najbardziej właściwy.

Wykonałem zestawienie dla Mamutowca z Brwic

Dane z naszej hodowli : ILOŚĆ RAZEM
2 - liścienie - bardzo słabe BRAK
3 - liscienie - słabe BRAK
4 - liścienie - normalne 13 52
5 - liscieni - dobre 10 50
6 i więcej liścieni - bardzo dobre. 2 12
razem: 25 114
Współczynik Ll=4,56

Ll -wskazuje na dobrą jakość nasion i potencjalną zdolność produkcji liścieni.

Wnioski:
W naszym doświadczeniu udowodniliśmy rzeczywistą zdolność kiełkowania mamutowca z Brwic na niskim poziomie 1%.
Uwzgledniając 32 nasiona wyjedzone i uszkodzone przez smoliki teoretyczna zdolność kiełokowania będzie dwukrotnie większa.
Nasiona są dobrej jakości na co wskazuje współczynnik Li na poziomie 4,6.

Siewki wykazują niebieskawe zabarwienie i rozwijaja się bardzo dobrze wśród wszystkich
skiełkowanych mamutowców polskich.
Tylko jedna siewka miała zielonkawe zabarwienie i zdecydowanie odróżniała się od pozostałych.
(ta siewka jako jedna z dwóch rośnie przy moim domu)
Drzewo matka wykazuje odcień niebieskawy widoczny dla zaawansowanych dendrologów.

Zestawienie dla Mamutowca z Glinnej jedyne w Polsce.

2 - liścienie - bardzo słabe 1 2
3 - liscienie - słabe 23 69
4 - liścienie - normalne 15 60
5 - liscieni - dobre 2 10
6 i więcej liścieni - bardzo dobre. 1 6

Razem: 42 147
Współczynnik Li=3,5
Ilość nasion z 400 szyszek =12000 (+_100) Rzeczywista zdolność kiełkowania jest na niskim poziomie około 0.4 %
Nasiona były słabej jakości co przekładało się na niską przeżywalność. Kilkuletnie drzewka w ilości 12 sztuk wskazywały "dzikość" dłuższe międzywęźla ogólny pokrój rozstrzelony ciemniejsze zabarwienie pędów. Systematycznie każdej zimy wypadały drzewka. Po 10 latach pozostały tylko 2 (6 i 5 liścieni). Drzewa te po 20 latach upodobniły się do drzewa Matki.

Wysiałem nasiona z Glinnej powtórnie. Nasiona wyłuskałem z pozostałych szyszek w ilości około 8000 sztuk. Jednak zestawienie do porównań nie powinno być brane pod uwagę. Szyszki należały do przejścowych niewykształconych i o "miękkich" łuskach, a nasiona z tych szyszek zaliczyłem do płonnych. Z tych nasion uzyskałem jednak 5 siewek tylko z 3 liścieniami, które nie przetrwały pierwszej zimy. Czyli jest możliwość uzyskania drzewa nawet z pierwszych szyszkowań.

W mojej ocenie to siewki z Brwic w porównaniu do Glinnej są dobre jakościowo. Oceniam siewki nie tylko po liscieniach ale po przeroście masą korzeniową ziemi w czasie.

Siewka z Brwic listopad 2011

Siewka z Brwic dokładnie po 1 roku

Siewka dokładnie po 2 latach (zimowałem w gruncie 2012/2013)

Drzewko po 3 latach (łagodna zima 2013/2014 (2tyg. z -15-17))
wiosna bez przymrozków
wilgotne i ciepłe lato wysokość 1.30m stan na 25.09.2014

Drzewo po 4 latach zima ciepła 2014/2015 z temp. do -10 st.
zimna wiosna i lipiec, sucho. Lato z przesunięciem na wrzesień.
Dużo słońca - 2015 to dobry rok dla wzrostu mamutowców.
Poniżej zdjęcie M. z Brwic wys. 2.3m stan na 1 X 2015r

Widoczne po 4 latach usychanie starszego igliwia.
Zdjęcie z 1 X 2015r

Po 5 latach Zdjęcie z 10 X 2016 roku
Wysokość 295cm. Zima ze spadkiem do -15 (2 tygodnie,duże wahania temp).

Po 6 latach, zdjęcie z 31 marca 2018r.
Zima łagodna 2017/2018
tylko przez 2 tygodnie spadek poniżej -10 (max -16/3 dni)
Wysokość 3,82m
Obwód pnia przy ziemi 45cm

Poniżej 6 letni pień

Po 7 latach (zd. z 20.11.2018 roku)
wysokość 4,43m. Pierśnica 0,3m ob. przy ziemi 0,58.

Po 8 latach zdjęcie z 24 grudnia 2019r
2przewodniki ( nie sposób usunąć)

Czekałem 4 lata by móc porównać zdjęcia mamutowca z Brwic
ze zdjęciem M. rosnącego przy Szkole Podstawowej im. Przyrodników Polskich
w Brwicach; Brwice 35; 74-500 Chojna , jednego z 2 posadzonych
w dniu święta szkoły.

Zdjęcie przyszkolnego M. 10-letniego (po lewej do wejścia)
wykonałem 10 X 2012roku.
Pytałem mieszkańców o historię tych 2 drzew.
5-ro mieszkańców znających historię powiedziało,
że są to mamutowce zakupione
w szkółce "Ośno" koło Rzepina i posadzone w 2002r.
w dniu święta szkoły
przez leśnika Pana Andrzeja Szelążka

Zdjęcia robione na początku października,
Przy zbliżonych warunkach oświetlenia,
zauważamy wyraźną różnicę w pokroju.
Mamutowiec z nasiona z Brwic (po lewej)
wykazuje "dzikość"
cechę wyróżniającą
tzw. "Polskie mamutowce".

Pojechałem 25 czerwca 2017 roku do mamutowców z Brwic
by dokonać dalszej analizy dwóch drzew posadzonych przy szkole podstawowej.

Mamutowiec niższy, rosnący wolniej, posadzony w roku 2002,
który w 2017 roku (zdjęcie) ma 6 metrów wysokości

Mamutowiec wyższy posadzony w roku 2002r.,
który w roku 2017 ma 8 metrów wysokości, rosnie przy studni,
ma ułatwiony dostęp do wody.

Coroczne zrzucanie igliwia wcześniejsze u M. niższego, zdj. 6 sierpnia 2017r

Coroczne zrzucanie igliwia późniejsze u M. wyższego
zdj z 6 sierpnia 2017r.

Dokonałem porównania dwóch mamutowców i stwierdziłem, że
są ze szczepu tej samej matki.
Mają charakterystyczne niebieskawe zabarwienie przyrostów jak dla siewek
z nasion.
Pojadę do szkółki po szczegółowe informacje nt. źródła pochodzenia.

Do chwili obecnej tj. do 7 października 2017r nikt nie wiedział, że nasiona,
które wydaje najstarszy Mamutowiec w Polsce są w 1% pełne
i jest możliwość uzyskania siewki.
Po rozmowie z Panią Anną Szelążek nauczycielką biologii
wyjaśniłem, że dane w dostępnych publikacjach są niepełne lub błędne
i poprosiłem o korektę na zajęciach biologii.

Na uwagę zasługuje fakt, że dobrano
słabszych konkurentów dla siewek tak, by ochronić pień i drzewo przed
słońcem w okresie zimowo wiosennym. Ten dobór konkurentów jest świadectwem,
że leśnik Pan Andrzej Szelążek swoją wiedzę zawarł przy posadzeniu.
W Brwicach rosną jeszcze 3 Mamutowce posadzone w 2002 roku na terenie prywatnym.

Poniżej moje dzieci mamutowca z Glinnej
fotografia z XII 1998 roku
"dzikość"
(więcej zdjęć znajdziecie na dole str. "Mamutowiec z Glinnej")

Iwan Miczurin wskazywał na wagę pierwszego owocowania
i przekazywanie cech osobniczych. Potwierdzam,
ogromnie ważny jest zbiór pierwszych 100 szyszek
z pełnymi nasionami. W tym ogromnie ważnym momencie
przekazałem siewki do OGRODÓW BOTANICZNYCH.
Jedną z nich przekażę i posadzę osobiście za zgodą UM w Szczecinie
pod patronatem PTD w wyznaczonym miejscu.
Całość dokumentuję dla Nas wszystkich i przyszłych pokoleń.

Sadzonki Mamutowca z Brwic wyhodowane w 2011roku, osobiście przekazałem
do UJ w Krakowie, SGGW w Warszawie,
UW we Wrocławiu do Nadleśnictwa w Eberswalde i Anglii.
Otrzymałem podziękowania od wszystkich. Ukazał się m.in.artykuł w miesięczniku
"PRO forstverein WALD" w październiku 2012r.

Igły M. z Brwic gęste szydlaste ostro zakończone.

5-7 grudnia 2013 roku przeszedł przez Brwice Orkan Ksawery.
Oczywiście pojechałem zobaczyć czy wyrządził krzywdę.
Zebrałem kawałki kory, gałęzi, zielone szyszki.
Szyszki stratyfikowałem, wyłuszczyłem nasiona i wysiałem.

Próba kiełkowania 24.04.2018r
Zebrałem 2356 nasion
wyłuskanych z szyszek zebranych
06.10. 2017r po przejściu Orkanu "Ksawery"
Pierwsze nasiono skiełkowało po 8 dniach.

Nasiona pełne zjedzone przez Smolika

Przedstawiam dzieci mamutowca z Brwic
Zdjęcia z 07 maja 2017r.
Wykazują charakterystyczne cechy, wszystkie są w tym samym wieku.
Poniżej ze Szczecina